Çeviri
10 Kasım 2023’te Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF) ve 16 ortak kuruluş, Paris Barış Forumu vesilesiyle Yapay Zeka ve Gazeteciliğe ilişkin Paris Şartı’nı yayınladı. Yapay Zeka ve Gazeteciliğe ilişkin Paris Şartı çalışmaları, sivil toplum kuruluşları, yapay zeka uzmanları, medya temsilcileri ve gazetecilerin ortaklığıyla Temmuz 2023’te başlatıldı.
Şart, RSF tarafından bir araya getirilen ve başkanlığını 2021’de Nobel Barış Ödülü’ne layık görülen gazeteci Maria Ressa’nın yaptığı bir komisyon tarafından yazıldı. Komisyon, gazetecilik veya yapay zeka alanında uzman, 20 farklı ülkeden 32 önde gelen kişiden oluşuyordu. Hedefleri ise, bu teknolojilerin medya endüstrisini dönüştürmeye hazır olduğu yapay zeka çağında haberlerin ve bilgilerin bütünlüğünü korumaya yönelik bir dizi temel etik ilkeyi belirlemek.
Yapay zekanın haber ve bilgi alanında yarattığı kargaşaya yanıt olarak Şart, bilginin bütünlüğünü korumaya ve gazeteciliğin sosyal rolünü korumaya yönelik on temel ilkeyi tanımlıyor. Diğerlerinin yanı sıra, temel ilkeler şunları belirtir:
- Etik, medyadaki teknolojik tercihleri yönetmelidir;
- İnsan unsuru editoryal kararlarda merkezi konumda kalmalıdır;
- Medya, toplumun özgün ve sentetik içerik arasında güvenle ayrım yapmasına yardımcı olmalıdır;
- Medya, küresel yapay zeka yönetimine katılmalı ve teknoloji şirketleriyle müzakere yaparken gazeteciliğin yaşanabilirliğini savunmalıdır.
“Yapay zeka, gazetecilik için halihazırda varoluşsal bir an olan durumu daha da kötüleştiriyor. Yeni fırsatlar vaat ederken aynı zamanda bilginin bütünlüğüne yönelik önemli tehditler de getiriyor. Teknolojik inovasyon doğası gereği ilerlemeye yol açmaz: insanlığa gerçekten fayda sağlamak için etik tarafından yönlendirilmesi gerekir. Bilgi edinme hakkını korumak için gazeteciler ve haber kuruluşları, zamanımızın en dönüştürücü teknolojisinin yönetimine ve kullanımına etik rehberliği sağlamak için güçlerini birleştirmelidir. Yapay Zeka ve Gazeteciliğe ilişkin Paris Şartı bu hedefe yönelik önemli bir adımdır.
MARIA RESSA
Filipinli gazeteci Maria Ressa yapay zeka konusunda şunları söyledi:
“Yapay zeka insanlığa dikkate değer hizmetler sağlayabilir, ancak zihinlerin manipülasyonunu tarihte benzeri görülmemiş oranlarda artırma potansiyeline de sahiptir. Paris Şartı yapay zeka ve gazetecilik için ilk uluslararası etik kriterdir. Gerçeklere dayalı kanıtlar, özgün ve sentetik içerik arasında net bir ayrım, editoryal bağımsızlık ve insan sorumluluğu, yapay zeka çağında güvenilir haber ve bilgi edinme hakkının temel garantileri olacaktır. Gazetecilik her zamankinden daha fazla sağlam ve geniş çapta kabul görmüş bir etik temele ihtiyaç duyuyor. Ortaklarımızla birlikte dünyanın her yerindeki muhabirleri, editörleri ve haber kuruluşlarını bu ilkeleri sahiplenmeye, ilan etmeye ve yaptıkları işlerde uygulamaya çağırıyoruz.”
